Hướng dẫn mới nhất của Bộ Y tế phòng, kiểm soát lây nhiễm COVID-19 trong cơ sở khám chữa bệnh
Tại Việt Nam, dịch COVID-19 cơ bản đã được kiểm soát, cho
phép chúng ta chuyển từ chế độ khẩn cấp sang quản lý COVID-19 như hầu hết các bệnh
truyền nhiễm nhóm B khác. Do đó, Bộ Y tế đã ban hành Hướng dẫn phòng và kiểm
soát lây nhiễm COVID-19 trong cơ sở khám bệnh, chữa bệnh mới nhất.
Bộ Y tế vừa ban hành "Hướng dẫn
phòng và kiểm soát lây nhiễm COVID-19 trong
cơ sở khám bệnh, chữa bệnh" thay thế "Hướng
dẫn phòng và kiểm soát lây nhiễm SARS-CoV-2 trong cơ sở khám bệnh, chữa bệnh"
và "Hướng dẫn lựa chọn phương tiện phòng
hộ cá nhân trong phòng chống dịch bệnh COVID-19 tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh"
đã được ban hành trước đó.
Theo quyết định mới nhất do Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn vừa ký ban hành, sau hơn 3 năm đại dịch COVID-19 hoành hành ở hầu hết các quốc gia, vùng lãnh thổ, ngày 5/5/2023 Tổ chức Y tế thế giới tuyên bố chấm dứt tình trạng khẩn cấp về y tế toàn cầu. Tại Việt Nam, dịch COVID-19 cơ bản đã được kiểm soát, cho phép chúng ta chuyển từ chế độ khẩn cấp sang quản lý COVID-19 như hầu hết các bệnh truyền nhiễm nhóm B khác.
Về đường lây truyền SARS-CoV-2,
quyết định của Bộ Y tế cho biết các bằng chứng hiện tại cho thấy virus lây
truyền qua 3 đường sau:
1. Lây
truyền qua giọt bắn: Virus thường lây lan từ các tiểu phần dịch phát tán ra từ
miệng hoặc mũi của người bị bệnh khi họ ho, hắt hơi, nói, hát hoặc thở. Sau đó,
một người khác có thể bị nhiễm virus khi các tiểu phần dịch ô nhiễm văng bắn
trực tiếp tới mắt, mũi, hoặc miệng trong các tình huống có tiếp xúc ở khoảng
cách gần.
2. Lây
truyền qua tiếp xúc: Lây nhiễm có thể xảy ra khi tay ô nhiễm do tiếp xúc với
các dịch tiết, bề mặt ô nhiễm virus sau đó động chạm vào các vị trí nhạy cảm
(mắt, mũi, miệng).
3. Lây
truyền qua không khí: Virus có thể lây lan từ các tiểu phần dịch hô hấp nhỏ
(hạt khí dung) phát tán ra từ miệng hoặc mũi của người bị bệnh khi họ ho, hắt
hơi, nói, hát hoặc thở. Sau đó, một người khác có thể bị nhiễm virus khi hít
phải hạt khí dung chứa SARS-CoV-2 khí ở khoảng cách gần. Virus cũng có thể lây
lan ở những nơi thông khí kém hoặc ở nơi đông người, nơi có thực hiện các thủ
thuật chăm sóc đường thở có tạo khí dung... do các giọt khí dung mang vi rút lơ
lửng trong không khí và có thể phát tán trong phạm vi rộng hay còn gọi là lây
truyền qua không khí trong phạm vi rộng.
Các biện pháp kiểm soát lây nhiễm
SARS-CoV-2 trong cơ sở khám bệnh, chữa bệnh
Tổ chức phát hiện sớm và cách ly kịp
thời người mắc hoặc nghi mắc COVID-19
- Người
bệnh có dấu hiệu chỉ điểm mắc COVID-19 (ho, sốt) khi đến cơ sở khám bệnh, chữa
bệnh được chỉ dẫn khám tại phòng khám truyền nhiễm; người bệnh cấp cứu được chỉ
dẫn khám tại khu vực tiếp đón của khoa Cấp cứu.
- Thực
hiện xét nghiệm chẩn đoán nhanh COVID-19. Những trường hợp dương tính COVID-19
phải nhập viện được cách ly, điều trị tại khoa Cấp cứu (nếu người bệnh ở trong
tình trạng cấp cứu) hoặc được cách ly, điều trị theo chuyên khoa.
- Tại
các khoa lâm sàng, nếu phát hiện người bệnh mắc COVID-19 thì chuyển người bệnh
vào buồng cách ly của khoa để cách ly, điều trị.
- Buồng
khám bệnh truyền nhiễm, hô hấp; khu vực tiếp đón (khoa cấp cứu) và các buồng
cách ly tại các khoa lâm sàng phải đảm bảo yêu cầu về thông khí và luôn có sẵn
các điều kiện, phương tiện cách ly theo quy định.
- Nhân
viên y tế trực tiếp thăm khám người mắc hoặc nghi mắc COVID-19 cần mang khẩu
trang y tế và găng tay, tuân thủ nghiêm quy định vệ sinh tay.
Thực hiện các biện pháp phòng ngừa
chuẩn kết hợp với phòng ngừa theo đường lây truyền.
Bộ Y tế hướng dẫn thực hiện phòng
ngừa chuẩn kết hợp với phòng ngừa qua đường không khí, đường tiếp xúc và đường
giọt bắn tùy thuộc vào từng tình huống lâm sàng khi thăm khám, điều trị, chăm
sóc người mắc hoặc nghi mắc COVID-19.
Phòng ngừa chuẩn: Áp dụng ở mọi
người bệnh. Lưu ý hướng dẫn người bệnh, người nhà người bệnh, khách thăm che
mũi miệng khi ho, hắt hơi, rửa tay ngay sau khi tiếp xúc dịch hô hấp và loại bỏ
khẩu trang, khăn/giấy đã sử dụng vào đúng nơi quy định.
Phòng ngừa lây truyền qua đường
không khí (Airborne Precautions): Áp dụng khi thực hiện các thủ thuật có tạo
khí dung hoặc khi phẫu thuật ở người mắc hoặc nghi mắc COVID-19. Nhân viên y tế
cần mang khẩu trang N95.
Phòng ngừa lây truyền qua đường giọt
bắn và tiếp xúc: Áp dụng ở hầu hết các tình huống lâm sàng.
- Người
bệnh được sắp xếp vào buồng cách ly hoặc chung buồng với người bệnh COVID-19
khác.
- Nhân
viên y tế mang khẩu trang y tế và găng tay khi thăm khám, chăm sóc người bệnh
COVID-19. Mang áo choàng giấy sử dụng một lần khi thực hiện các thủ thuật có
nguy cơ văng bắn máu/dịch cơ thể. Tuân thủ nghiêm các quy định về vệ sinh tay.
- Người
bệnh, người nhà người bệnh luôn mang khẩu trang y tế, đặc biệt là khi di chuyển
ra ngoài khu vực cách ly.
Bộ Y tế lưu ý: Các buồng cách ly cần đảm bảo thông khí áp lực âm. Nếu chưa có buồng thông khí áp lực âm, áp dụng thông khí tự nhiên kết hợp với thông khí cơ học. Đảm bảo tần suất trao đổi không khí ≥12 lần/giờ. Luồng khí thoát ra ngoài buồng cách ly cần hướng tới khu vực ít người qua lại; Tăng cường thông khí tự nhiên ở mọi khu vực chăm sóc người bệnh.
Về sử dụng phương tiện phòng hộ cá
nhân, Bộ Y tế lưu ý tất cả nhân viên y tế khi thực hiện các hoạt động chuyên
môn chăm sóc người bệnh COVID-19 tuân thủ đúng các bước lựa chọn, sử dụng, tháo
bỏ phương tiện phòng hộ cá nhân đảm bảo hiệu quả an toàn theo nguy cơ lây
nhiễm.
Khuyến khích người bệnh, người nhà
người bệnh mang khẩu trang khi vào cơ sở khám bệnh, chữa bệnh; Không sử dụng
các phương tiện phòng hộ cá nhân không đạt tiêu chuẩn theo quy định. Không sử
dụng lại phương tiện phòng hộ cá nhân dưới mọi hình thức; Loại bỏ phương tiện
phòng hộ cá nhân đúng nơi quy định.
Phòng ngừa lây nhiễm SARS-CoV-2 ở
một số tình huống đặc biệt.
Phẫu thuật người bệnh COVID-19: Đảm
bảo yêu cầu về thông khí buồng phẫu thuật; Hạn chế nhân viên y tế vào buồng
phẫu thuật; Thành viên kíp phẫu thuật mang khẩu trang N95 và áo choàng vô khuẩn
chống thấm máu dịch.
Bảo vệ người bệnh có nguy cơ lây
nhiễm cao (người bệnh suy giảm miễn dịch, lọc máu chu kỳ, ung thư...): Sắp xếp
người bệnh theo khu vực riêng tùy điều kiện thực tế. Nhắc nhở, hạn chế người
bệnh đi lại, tiếp xúc trong quá trình điều trị; Hướng dẫn, nhắc nhở người bệnh,
người chăm sóc người bệnh và khách thăm thực hiện vệ sinh tay, vệ sinh hô hấp
khi ho, vệ sinh phương tiện cá nhân và mang khẩu trang y tế;
Tư vấn người bệnh tiêm chủng vaccine
phòng COVID-19 theo lịch tiêm chủng và các hướng dẫn hiện hành về tiêm chủng
vaccine phòng COVID-19 của Bộ Y tế; Cảnh giác, phát hiện sớm các dấu hiệu nghi
mắc COVID-19, thực hiện chẩn đoán và điều trị COVID-19 kịp thời; Nhân viên y tế
tuân thủ nghiêm thực hành "phòng ngừa chuẩn và phòng ngừa theo đường lây
truyền" khi chăm sóc người bệnh COVID-19.
Theo SKĐS