Nguy cơ đột quỵ não tăng cao mùa lạnh
Những ngày này, thời tiết miền Bắc đang trải qua đợt rét đậm dài ngày từ đầu mùa đông đến nay, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe đặc biệt là người già, trẻ em và những người mắc các bệnh mãn tính. Trong đó, đột quỵ não là căn bệnh đáng ngại nhất đe dọa tính mạng người bệnh.
Đột quỵ não có 2 thể là nhồi máu não và xuất huyết não. Trong đó, nhồi máu não là một dạng của tai biến mạch máu não, xảy ra khi một mạch máu bị tắc, nghẽn, gây hoại tử và chết khu vực não không được cung cấp máu, dẫn đến các chứng đột quỵ và có thể tử vong. Xuất huyết não xảy ra khi mạch máu não bị vỡ, máu đột ngột xâm lấn vào não, làm tổn thương não.
Thời tiết lạnh sâu, có những ngày xuống dưới 10 độ C khiến mạch máu co lại, huyết áp tăng đột ngột gây nguy cơ vỡ mạch máu não. Nguyên nhân khác, vào mùa lạnh, số lượng hồng cầu, tiểu cầu tăng lên, dẫn đến làm tăng độ đặc quánh của máu, từ đó làm tăng nguy cơ bị tắc nghẽn mạch máu. Đặc biệt, ở những người bị xơ vữa động mạch, mức cholesterol cao thì khả năng hình thành cục máu đông gây tắc nghẽn mạch máu càng cao gây nguy cơ đột quỵ não.
Người cao tuổi, người bị tăng huyết áp có nguy cơ bị đột quỵ não mùa lạnh
Những người cao tuổi (từ 50 trở lên), người bị huyết áp cao, người bị đái tháo đường, người hút thuốc lá và béo phì là những đối tượng có nguy cơ đột quỵ não mùa lạnh cao nhất. Ngoài ra các yếu tố liên quan đến lối sống thiếu khoa học dẫn đến tình trạng đột quỵ ngày càng trẻ hóa như: ít vận động thể lực, béo phì, lạm dụng bia rượu, chất kích thích, thuốc lá, hay tình trạng căng thẳng kéo dài...
Bệnh viện Bãi Cháy thông tin, từ đầu năm đến nay, đơn vị đã tiếp nhận khoảng 500 bệnh nhân mắc tai biến mạch máu não, với đa dạng các thể như nhồi máu não, xuất huyết não… trong đó tỷ lệ người trẻ tuổi chiếm khoảng 20%. Đa số bệnh nhân đột quỵ nhập viện tăng cao ở thời điểm mùa hè nắng nóng gay gắt hoặc mùa đông lạnh sâu, rét đậm.
Đối với các bệnh nhân đột quỵ não, cần phải vào viện càng sớm càng tốt để được bác sĩ thăm khám. Đặc biệt đối với nhồi máu não cần phải vào viện trong khoảng thời gian 4,5 giờ kể từ khi khởi phát dấu hiệu bệnh vì đây là thời gian vàng để sử dụng các biện pháp tái thông mạch máu giúp người bệnh phục hồi hoàn toàn. cứu sống người bệnh. Các chuyên gia y tế chỉ ra nhận biết sớm nguy cơ đột quỵ bằng quy tắc “FAST” như sau:
• Face: Nhận biết dấu hiệu đột quỵ qua gương mặt người bệnh. Dựa vào tình trạng mặt bị mất cân đối hoặc một bên miệng bị méo, bệnh nhân có thể sẽ được yêu cầu “cười” để được quan sát rõ hơn.
• Arm: Bệnh nhân sẽ được yêu cầu giơ cả hai tay lên, sau khi kiểm tra bên nào yếu hơn hoặc rơi xuống trước thì bên đó được kết luận bị liệt.
• Speech: Nhận biết sự bất thường trong ngôn ngữ. Bệnh nhân sẽ được yêu cầu nói lặp lại một câu đơn giản nào đó. Nếu giọng nói không được tròn, rõ, không lưu loát hoặc không thể nói được thì đây chính là dấu hiệu bất thường của đột quỵ.
• Time: Bệnh nhân có nguy cơ bị đột quỵ rất cao nếu xảy ra cả 3 dấu hiệu kể trên. Người xung quanh cần khẩn trương đưa người bệnh đến ngay cơ sở y tế để kịp thời điều trị.
Căn cứ vào tình trạng người bệnh, bác sĩ sẽ thăm khám, đưa ra đánh giá và chỉ định điều trị phù hợp. Bác sĩ CKI Nguyễn Ngọc Tuyền – Trưởng đơn nguyên Cấp cứu của bệnh viện cho biết: “Trước đây khi chưa có phương pháp tiêu sợi huyết, bệnh nhân nhồi máu não có thể tử vong hoặc nếu được cứu sống phải chịu di chứng nặng nề như liệt nửa người, nói ngọng, méo mồm… gây khó khăn cho sinh hoạt, lao động thường ngày, thậm chí trở thành gánh nặng cho gia đình. Tại Bệnh viện Bãi Cháy, với các trường hợp nhồi máu não trong "thời gian vàng", bệnh nhân được dùng thuốc tiêu sợi huyết Alteplase đường tĩnh mạch kịp thời để làm tan huyết khối, tái lưu thông mạch máu não mà không cần phẫu thuật hay can thiệp, giúp bệnh nhân thoát khỏi tình trạng nguy kịch, phục hồi sức khỏe nhanh chóng, hạn chế các di chứng.
Một số trường hợp xuất huyết não có thể chỉ định phẫu thuật đặt dẫn lưu não thất và bơm thuốc tiêu sợi huyết vào não thất dưới hướng dẫn của hệ thống định vị Navigation để dẫn lưu khối máu tụ ra ngoài…”
Đột quỵ não nguy hiểm không chỉ bởi nó là căn bệnh cấp tính, không thể lường trước mà di chứng để lại rất nặng nề. Bệnh nhân đột quỵ ở thể nặng có thể tử vong trong giờ đầu, ngày đầu. Qua thời gian, có thể để lại di chứng nặng như liệt nửa người, phải có người hỗ trợ sinh hoạt, tổn hại về sức khỏe và tinh thần...
Nhiều trường hợp đột quỵ não nặng được cứu sống nhưng di chứng nặng nề và gánh nặng điều trị
Vì vậy, để chủ động phòng ngừa bệnh đột quỵ thì việc nâng cao kiến thức phòng ngừa đột quỵ cho bản thân, gia đình và việc giữ ấm cơ thể trong thời tiết lạnh giá là thực sự cần thiết. Cụ thể:
- Giữ ấm cơ thể: Hạn chế thời gian ở ngoài trời lạnh, không đi tập thể dục quá sớm. Nếu cần ra ngoài hãy mặc ấm, nhiều lớp, che đầu và tay, đi tất và giày; Uống nhiều nước ấm, không tắm muộn hay tắm nước lạnh, giữ ấm nhà cửa…
- Kiểm tra huyết áp thường xuyên: Bệnh tăng huyết áp là một trong những nguyên nhân gây đột quỵ. Do vậy, trong mùa lạnh, người bệnh nên kiểm soát huyết áp thường xuyên và duy trì thuốc tăng huyết áp đều đặn hàng ngày theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ, tránh bỏ thuốc. Những người bị cao huyết áp cần duy trì các chỉ số ở mức ổn định và an toàn.
- Đảm bảo dinh dưỡng để chóng chọi với giá lạnh: không dùng nhiều đồ chiên xào, thức ăn nhanh, đồ dầu mỡ nhiều choloesterol và chất béo, thức uống có cồn, nước có ga, rượu bia…Ăn nhiều rau xanh, trái cây, thịt trắng, hải sản, trứng, ngũ cốc và các loại đậu…
- Tập thể dục hàng ngày: tập thể dục thường xuyên, tối thiểu 30 phút/lần tập và duy trì 3-4 lần/ tuần để tăng cường sức khỏe
- Người dân cần phải bỏ thói quen hút thuốc lá - một trong những căn nguyên gây ung thư phổi và đột quỵ, không uống rượu bia nhiều.
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ để kiểm tra tình trạng sức khỏe, giúp phát hiện bệnh và tìm ra phương pháp điều trị sớm nhất.
- Thường xuyên vận động, luyện tập nâng cao sức khỏe, kiểm tra sức khỏe định kỳ.
Khi thấy các dấu hiệu nghi đột quỵ như chóng mặt, đau đầu, tê nửa người, mặt thiếu cân xứng, miệng méo, tê mỏi chân tay, khó khăn khi thực hiện các thao tác sinh hoạt, mỏi lưỡi tê cứng, nói chậm, rối loạn trí nhớ... cần chuyển đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời.
Mạc Thảo