Ngày Hen toàn cầu 02/05 năm 2023: "Chăm sóc bệnh hen cho mọi người"
Ngày
Hen toàn cầu (World Asthma Day) là
sự kiện được tổ chức hàng năm vào ngày
thứ ba tuần đầu của tháng 5 do GINA
(Global Initiative for Asthma) khởi xướng,
vào ngày này nhiều hoạt động sẽ diễn ra ở các quốc gia trên thế giới nhằm nâng
cao nhận thức trong cộng đồng về gánh
nặng của bệnh hen phế quản, để giáo dục gia đình và nhân viên y tế về các phương pháp hiệu quả để
xử trí và kiểm soát hen.
Năm 2023, GINA đã chọn “Chăm sóc bệnh hen cho mọi người” làm chủ đề cho Ngày hen toàn cầu.
Phần
lớn gánh nặng bệnh tật và tử vong do hen xảy ra ở các nước có thu nhập thấp và
trung bình. GINA cố gắng giảm bớt gánh nặng này bằng cách khuyến khích các nhà
lãnh đạo chăm sóc sức khỏe tiếp cận với các loại thuốc hiệu quả, đảm bảo chất
lượng. Thông điệp Chăm sóc bệnh hen cho mọi người thúc đẩy sự phát triển và
thực hiện các chương trình quản lý bệnh hen hiệu quả.
GINA
đặt mục tiêu tăng cường và củng cố mối liên kết với các địa phương và quốc gia. GINA cũng cam kết đảm bảo các
khuyến nghị cụ thể về tính bền vững của môi trường bằng cách chia sẻ mối quan
tâm về sức khỏe hành tinh với ưu tiên cao là an toàn cho bệnh nhân. GINA đang
làm việc để cải thiện cuộc sống của những người mắc bệnh hen trên toàn cầu và
sự hợp tác nhiều mặt để cải thiện mọi khía cạnh của việc chăm sóc bệnh hen, cho
bệnh nhân và cho môi trường là rất quan trọng.
Bên
cạnh điều trị thuốc theo đúng phác đồ, can thiệp không dung thuốc cũng vô cùng
quan trọng. Các can thiệp không dùng thuốc bao gồm:
1. Cai thuốc lá và tránh khói
thuốc lá trong môi trường:
Ngay tại lần khám bệnh đầu tiên, mạnh mẽ khuyến khích người bị hen hút
thuốc cai thuốc lá. Họ nên được tư vấn và nếu được, các chương trình cai thuốc.
Mạnh mẽ khuyến khích người bị hen tránh phơi nhiễm khói thuốc trong môi trường
Khuyên cha mẹ/người chăm sóc trẻ bị hen không hút thuốc và không cho
phép hút thuốc trong phòng hoặc trong xe của
trẻ
Đánh giá những bệnh nhân có tiền sử hút thuốc lá hơn 10 năm-gói để tìm
COPD hoặc chồng lấp hen COPD, bởi tình trạng này có thể cần đến các phương pháp
điều trị bổ sung.
2. Hoạt động thể chất
Khuyến
khích người bệnh hen tham gia hoạt động thể chất đều đặn vì những lợi ích chung
cho sức khỏe.
Cung cấp cho bệnh nhân lời khuyên về phòng ngừa và xử trí cơn co thắt
phế quản do vận động, bao gồm điều trị hàng ngày với ICS cộng với SABA khi cần
và trước khi vận động, hoặc với ICS-formoterol liều thấp khi cần và trước khi
vận động, với khởi động trước khi vận động nếu
cần.
3. Tránh phơi nhiễm nghề nghiệp
Hỏi tất cả các bệnh nhân bị hen khởi phát lúc trưởng thành về tiền sử
làm việc của họ và các phơi nhiễm khác.
Trong việc xử trí hen nghề nghiệp, hãy xác định và loại bỏ các chất nhạy
cảm nghề nghiệp càng sớm càng tốt, và tránh cho bệnh nhân nhạy cảm việc phơi
nhiễm thêm với các chất này
4. Tránh các loại thuốc có thể
khiến hen trở nặng
Luôn luôn hỏi về hen trước khi kê toa NSAID và khuyên bệnh nhân ngưng sử
dụng chúng khi hen trở nặng
Luôn luôn hỏi bệnh nhân hen về các thuốc sử dụng đồng thời
Aspirin và NSAID nói chung không bị chống chỉ định, trừ khi có tiền sử
phản ứng trước đó đối với những chất này.
Khi chỉ định thuốc chẹn beta chọn lọc cho tim đối với sự cố mạch vành
cấp tính, hen không phải là một chống chỉ định tuyệt đối, nhưng nguy cơ/lợi ích
tương đối nên được xem xét
5.Thực đơn lành mạnh: Khuyến khích bệnh nhân hen sử dụng thực đơn nhiều trái cây và rau vì có
lợi ích cho sức khỏe tổng quát
6. Tránh dị nguyên trong nhà:
Tránh dị nguyên không được khuyến cáo như là một phương pháp tổng quát
đối với hen
Chống ẩm hoặc mốc trong nhà làm giảm các triệu chứng hen và giảm sử dụng
thuốc ở người lớn
Đối với bệnh nhân nhạy cảm với mạt bụi nhà và/hoặc thú nuôi, có ít chứng
cứ lợi ích lâm sàng cho hen với phương pháp phòng tránh (chỉ ở trẻ em)
Phương pháp tránh dị nguyên thường phức tạp và đắt tiền, và không có
phương pháp nếu đã được kiểm định để xác định người nào có khả năng hưởng lợi
7. Giảm cân:
Đưa giảm cân vào kế hoạch điều trị bệnh nhân béo phì bị hen
Đối với những bệnh nhân béo phì bị hen, một chương trình giảm cân cộng
với vận động hiếu khí và mạnh mẽ hai lần mỗi tuần có hiệu quả hơn so với chỉ
giảm cân đơn độc
8. Tập thở: Tập thở có thể bổ sung lợi ích vào liệu pháp hen dùng thuốc đối với các
triệu chứng và chất lượng cuộc sống, nhưng không cải thiện chức năng hô hấp
hoặc làm giảm nguy cơ đợt kịch phát.
9. Tránh ô nhiễm không khí
trong nhà : Khuyến khích bệnh nhân hen sử dụng nguồn sưởi và nấu nướng không ô
nhiễm, và nguồn ô nhiễm được thông khí ra khỏi nhà nếu được.
10. Tránh các dị nguyên ngoài
trời: Đối với bệnh nhân nhạy cảm, khi số lượng
phấn hoa và nấm mốc cao nhất, hãy đóng cửa sổ và cửa cái, ở trong nhà và sử
dụng máy điều hòa không khí có thể làm giảm phơi nhiễm dị nguyên ngoài trời
11. Đối phó với stress cảm xúc
Khuyến khích bệnh nhân xác định mục đích và phương pháp đối phó với
stress cảm xúc nếu nó làm cho hen trở nặng
Không có đủ chứng cứ để cho rằng phương pháp giảm stress này hơn phương
pháp giảm stress khác, nhưng các phương pháp thư giãn và tập thở có thể hữu ích
Đánh giá sức khỏe tâm lý đối với bệnh nhân có triệu chứng lo âu hoặc
trầm cảm
12. Tránh chất ô nhiễm không khí
ngoài trời/hoặc tình trạng thời tiết: Trong
lúc tình trạng môi trường bất lợi (thời tiết rất lạnh hoặc ô nhiễm không khí
cao), có thể hữu ích khi ở trong nhà có môi trường được kiểm soát và tránh hoạt
động thể chất nặng ở ngoài trời; và tránh môi trường ô nhiễm trong khi nhiễm vi
rút nếu được
13.Tránh thức ăn và hóa chất
trong thực phẩm:
Tránh thức ăn không được khuyến cáo trừ khi dị ứng hoặc nhạy cảm với hóa
chất thực phẩm đã biểu hiện rõ, thường bằng phương pháp thủ thách đối với thức
ăn có theo dõi cẩn thận
Đối với dị ứng thức ăn đã khẳng định, tránh xa dị nguyên thức ăn có thể
làm giảm các đợt kịch phát hen
Nếu nhạy cảm với hóa chất trong thực phẩm được khẳng định, tránh hoàn
toàn thường không cần thiết, và sự nhạy cảm thường giảm khi kiểm soát hen cải thiện.
Khi có những triệu chứng nghi ngờ Hen phế quản, hãy đến cơ sở Y tế gần
nhất để được khám, tư vấn, phát hiện, chẩn đoán và điều trị kịp thời bệnh hen
phế quản. Kiểm soát tốt bệnh hen là góp phần giảm gánh nặng chi phí do điều
trị, giảm tỉ lệ tử vong và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Minh Khương